'n Stuk legende? Neen! Zij heeft echt bestaan.
De beroemdste vrouw van Achel, nog boven de gravin! Iedereen kende haar, tot in de omliggende dorpen.
Veel gezag had ze, zonder benoeming, was potig, radicaal, maar ook ernstig en toegewijd.
Zij was getrouwd met Toon Van Lishout, hare ondergeschikte, die geboren was in 1844. Zij zelf was van 1841 en heette gewoonweg Anna Maria Guys.
Zij was gezegend met twee dochters, Anna en Helena, en met drie zoons, Willem, Jef en Pier, de sterke man van de Statie die met een aambeeld kon gooien.
Naast haar kranig gezin runde Mie tegenover het Gemeentehuis-Vredegerecht een drukbezocht cafe-restaurant-logement.
Veel statievolk kwam er, omdat Toon zelf op het spoor werkte. De spoormannen zagen uiteraard dat Toon flinke dochters had, die dan ook met spoormannen zouden trouwen.
Een van die mannen had pech... Spijts zijn trouwplannen en liefde kon hij vaders jawoord maar niet te pakken krijgen. Toon scheen de jonge man te ontvluchten. En de man werd begrijpelijkerwijze elke dag ongeduldiger.
Op een schone dag verraste de kandidaat-schoonzoon vader Toon, terwijl deze in de hof in zijn kersenboom zat.
Fluks klom hij hem na en kreeg zijn voet te pakken: "Nu JA zeggen of ik schud U uit de boom." Zo los en guitig ging het toe bij Mies Guys. De JA kwam er. Er kwamen 11 kinderen.
Het was er altijd druk met gaanden en komenden.
Juge Gielen kwam er van zijn dineetje genieten. De burgemeester en de schepen pakten er hunne koffie. De molenkar en de voerlui met hun karren dennenhout stopten er voor een pint en het gebeurde dat meester Sak met een plechtige inspecteur binnenkwam. Dan werd het even stil.
Uiteraard zaagt ge er het statiepersoneel dat er logeerde en wie niet!
Als de schutterij teerde of de Sint Jozefsgilde van de ongetrouwde jonkmans, had Mie hare bijzondere dag.
Bij zulk feest moest zij eens de teerders vergasten op echte boekweitkoek, bruin, druipend van de olie en knapperig, met twee lappen spek erin. Ge kondt het rieken tot op de straat!
Mie had dan assistentie van enkele dames. Want de mensen wachtten niet graag lang. Koek moet warm uit de pan geëten.
De gebakken koeken werden in de kelder op stapeltjes geschikt. Dan was er voorraad voor de ganse avond. Men hoefde ze maar even op te warmen.
Maar Mie had er geen erg in, dat de kelder een keldergat had, waarlangs enkele schavuiten de heerlijke verse koeken met een boonstaak naar buiten visten. En dan maar smullen. Buik sta bij!
Mie begreep maar niet hoe het kwam, dat de teerders zulke geweldige eetlust hadden. Ze kon niet bijhouden met bakken!...........
In de strijd voor het behoud van het vredegerecht te Achel was Mie de centrale figuur.
In die dagen werd er drukke politieke actie gevoerd om het Achels vredegerecht over te brengen naar Hamont, waar men de gendarmerie en de dekenij al had kunnen binnenhalen. Maar Neerpelt was ook kandidaat en hier lagen belangrijke troeven:
De Achelse secretaris Moonen was ook burgemeester van het toenmalige Neerpelt, dat toen slechts een dozijn huizen telde.
Men had er, met een Achelse lening, een nieuw gemeentehuis met kapelanij kunnen bouwen, het Kempisch kanaal met scheepswerf was er gekomen, het college, de spoorlijn Hasselt-Eindhoven en Antwerpen-Gladbach....
Ondertussen had Achel verzuimd zijn gemeentehuis-vredegerecht te vergroten en aan te passen. Er liepen zelfs praatjes dat Achel geen deftig restaurant bezat....
Maar dat nam Mie Guys niet... Zij nam zelf de geit bij de horens, zoals op bijgaande foto te zien is. Voor de deur, in volle daglicht poseerde zij bij een tafel, gedekt met stevige gerechten en vlaaischotels met taart. Er rond als erewacht (Toon mocht er niet bij zijn, hij keek door het raam) de voornaamste dames van het dorp met een glas wijn (geen bier) in de hand....Rechters, griffier, advocaten en tutti quanti moesten in Achel geen honger lijden...oh neen!
Helaas, het argument faalde. In 1910 kwam het vredegerecht in Neerpelt en bleef er.